Elektronik Belgelendirmeye Hızlı Geçiş

GİRİŞ

19.10.2019 tarih ve 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi gereken belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesine yönelik mevzuat hükümleri toplulaştırılmış, bir araya getirilmiştir.

Öteden beri vergi idaresi beyan, bildirim, defter ve belgelendirmeye ilişkin Vergi Usul Kanunu tarafından kendisine verilen düzenleme yetkisini elektronik ortamda yaygınlaştırmaya çalışmaktaydı.

Aynı gün ise Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 3) yayımlanmıştır. Bununla birlikte elektronik defter hakkında yayımlanmış 3 adet tebliğ bulunmaktadır.

EBELGE SİSTEMİ

Yukarıda söz edilen elektronik deftere ilişkin olarak işlemler http://www.edefter.gov.tr adresinden, elektronik faturaya ilişkin olarak www.efatura.gov.tr adresi üzerinden yürütülmekteydi. 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bunlara bir de ebelge.gib.gov.tr sayfası eklenmiştir.

ebelge.gib.gov.tr adresini aradığımızda www.efatura.gov.tr adresine yönlendirilmekteyiz. Anlaşılan elektronik belgelendirmeyle alakalı olarak ebelge.gib.gov.tr adresi çatı adres/sayfa olacaktır.

Genel tebliğe göz atıldığında elektronik ortamda düzenlenebilecek fatura ve benzeri belgeleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

e-fatura,

e-arşiv,

e-irsaliye,

e-serbest meslek makbuzu,

e-müstahsil makbuzu,

e-gider pusulası,

e-bilet,

e-sigorta komisyon gider belgesi,

e-sigorta poliçesi

e-döviz alım-satım belgesi

e-dekont.

Yukarıda yer verilen belgelere ilişkin olarak ebelge.gib.gov.tr adresi, özel entegratör aracılığıyla söz konusu belgeleri düzenlemeyi tercih etmeyen mükellefler için başvurulacak temel adres olacaktır. Tebliğde buna ilişkin olarak kullanma kılavuzlarının yayımlanacağı belirtilmektedir.

Belgelerini özel entegratör aracılığıyla düzenleme isteyen mükelleflerin başkanlıktan (Gelir İdaresi Başkanlığı) gerekli izinleri alması gerekecektir.

Elektronik ortamda düzenlenen belgelerin matbu ortamda düzenlenen belgelerden bir farkı olmayacaktır. Bunların muhafaza, ibraz ve saklanmasına yönelik tedbirlerin ilgililer tarafından alınması gerektiği tabiidir.

ebelge.gib.gov.tr NEDEN ÖNEMLİ?

509 sıra numaralı tebliğle belgelendirmeye ilişkin getirilen yeniliklerden biri de, elektronik belge sistemini kullanmayan bazı mükelleflere ilişkindir. Bu da Tebliğin IV.2.4.3. bölümünde yer almaktadır. Burada e-arşiv fatura uygulamasına dahil olmayan mükelleflerce, 01.01.2020 tarihinden itibaren düzenlenecek faturaların vergi dahil toplam tutarının 30.000 TL’yi aşması halinde (vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından 5.000 TL’yi aşanların) istisnai durumlar haricinde “e-arşiv Fatura” olarak Başkanlıkça sunulan e-Belge düzenleme portalı üzerinden düzenleme zorunluluğu getirilmiştir.

Aynı günde aynı kişilere düzenlenen faturaların topluca dikkate alınarak, ilgili tutarı aşıp aşmadığına karar verilecektir.

Vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından 5.000 TL’yi aşanların e-arşiv fatura olarak düzenleneceğine yönelik hükme dikkat edecek olursak, e-arşiv fatura kullanma zorunluluğu oldukça geniş bir tabana yayılacaktır.

Yukarıda yer verdiğimiz zorunluluklardan dolayı bundan sonra ebelge.gib.gov.tr adresini bundan sonra daha sıklıkla duyacağımızı/göreceğimizi söylemek zor olmasa gerek.

BAĞIMSIZ DENETİM ŞİRKETLERİNE E-DEFTER ZORUNLULUĞU

Başlangıçta yer verdiğimiz Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 3)’in 1’inci maddesiyle e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler ile Türk Ticaret Kanununun 397’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketlere e-defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

E-fatura uygulamasına geçiş zorunluluğunun 5.000.000 TL brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayri safi iş hasılatı) olduğunu düşünürsek, bağımsız denetime tabi şirketlerin bu uygulama dahil olması zaten kaçınılmazdır. Ancak bağımsız denetime tabi tüm şirketler bu koşulu sağlayan şirketlerden oluşmamaktaydı. Söz konusu koşulu sağlamasa da bazı şirketler iştigal konuları nedeniyle bağımsız denetim kapsamına alınmaktaydı.

6.05.2018 tarih ve 30432 sayılı Resmî Gazete’de yayımlan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Karar’ın 3’üncü maddesine göre, herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın ekli (I) sayılı listede belirtilen şirketler e-defter kapsamına alınmıştı. Dolayısıyla aşağıda yer verdiğimiz işlerle iştigal eden firmalar da e-defter uygulamasına geçmek zorundadırlar.

1) 6362 sayılı Kanun uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

1. a) Yatırım kuruluşları,
2. b) Kolektif yatırım kuruluşları,
3. c) Portföy yönetim şirketleri,

ç) İpotek finansmanı kuruluşları,

1. d) Varlık kiralama şirketleri,
2. e) Merkezi takas kuruluşları,
3. f) Merkezi saklama kuruluşları,
4. g) Veri depolama kuruluşları,

ğ) Derecelendirme kuruluşları,

1. h) Değerleme kuruluşları,

ı) Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler,

1. i) Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler.

2) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;

1. a) Bankalar,
2. b) Derecelendirme kuruluşları,
3. c) Finansal holding şirketleri,

ç) Finansal kiralama şirketleri,

1. d) Faktoring şirketleri,
2. e) Finansman şirketleri,
3. f) Varlık yönetim şirketleri,
4. g) Finansal holding şirketleri üzerinde 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler.

3) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.

4) Borsa İstanbul piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumlan, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.

5) 10/2/2005 tarihli ve 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre kurulan lisanslı depo işletmeleri ile 11/8/1982 tarihli ve 2699 sayılı Umumi Mağazalar Kanununa göre kurulan umumi mağazalar.

6) Aşağıdaki hak veya lisanslardan en az birine sahip olan medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar:

1. a) Karasal ortamdan ulusal televizyon yayını yapma hakkı.
2. b) Uydu televizyon yayın lisansı.
3. c) Birden fazla ile yönelik olarak kablolu televizyon yayın lisansı.

1) Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, demeklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler.

2) Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler.

3) Çağrı merkezi şirketleri hariç olmak üzere, 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu, 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve 6102 sayılı Kanunun 1525 inci maddesi kapsamında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu düzenleme ve denetimine tabi olan şirketler.

4) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan lisans, sertifika veya yetki belgesi alıp bu Kurum düzenlemelerine tabi olarak faaliyet gösteren şirketler.

5) (I) sayılı liste kapsamında olanlar hariç olmak üzere;

1. a) Gayri faal olan veya faaliyetleri geçici olarak durdurulan veya iptal edilmiş olan (gerekli ana sözleşme değişiklikleri ve benzeri prosedür işlemleri henüz gerçekleştirilmemiş olanlar dahil) iştirak ve şirketler hariç olmak üzere, Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonunun (TMSF) iştirakleri ile mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve 5411 sayılı Kanun kapsamında TMSF tarafından denetimi ve yönetimi devralınan şirketler.
2. b) 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında faaliyet gösteren kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile sermayesinin en az %50’si belediyelere ait olan şirketler.

Dolayısıyla Tebliğ yayım tarihi itibarıyla Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler 1/1/2020 tarihinden itibaren, 2020 ve müteakip yıllarda bağımsız denetime tabi olma şartlarını sağlayan mükellefler ise şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren e-defter uygulamasına geçmek zorundadır.

SONUÇ

Yazımızda yer verdiğimiz tebliğler elektronik ortamda belge düzenleme ve elektronik deftere geçişe ilişkin kapsayıcı hükümler içermektedir. Her bir elektronik belge için yararlanma şartları ve uygulamaya geçiş zamanları tebliğlerde yer almaktadır. Kimi de zaman içinde kılavuzlar aracılığıyla açıklanacaktır. Bunların farkında olmak işlerimizi kolaylaştıracağından, tebliğlerde gözden kaçmaması gereken farklı hususlara çalışmamızda yer verilmiştir.

Mali Müşavir

Yavuz TİRYAKİ

Not: Kapsama giren mükelleflere ve mükellefiyet başlangıcına ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan bilgi notuna ekteki uzantıdan ulaşabilirsiniz:

https://ebelge.gib.gov.tr/dosyalar/e-belge_zorunluluk_tarihleri.pdf